Actief leren & ervaren
Met onze complete lesmethodes voor het vo en mbo
Directeur van Het Rijks in Nijmegen over het belang van burgerschap
‘Onze lat ligt hoger dan bij andere scholen’
Het Rijks is een moderne vmbo-school in het Goffertpark in Nijmegen. Een school met ambitie, die leerlingen uitdaagt om te ontdekken wie ze zijn, wat ze kunnen en wat het beste werkt voor hen. Het is niet voor niets dat Het Rijks het onderwerp burgerschap hoog op de agenda heeft staan. En hierin hebben zij een andere aanpak dan andere scholen, zo vertelt directeur Twan van den Hazelkamp-van Deursen. Wij vroegen hem naar zijn visie op burgerschap. Lees je mee?
“Onderwijs moet leerlingen vormen. In de breedste zin van het woord”, begint Twan. “Als school zijn we niet alleen verplicht om leerlingen kennis bij te brengen, maar ook om hen op te leiden tot participerende burgers. Als directeur is het mijn doel dat iedere leerling die de school verlaat, zijn of haar eigen broek kan ophouden én dat iedereen een bijdrage kan en wil leveren aan de maatschappij.”
Burgerschapsbetrokkenheid vergroten via projecten
“Op het Rijks doen we dat door naast AVO-vakken ook ruimte te geven aan het ontwikkelen van burgerschapsvaardigheden. Die vaardigheden kun je deels bijbrengen met lessen, maar je kunt leerlingen óók een attitude aanleren die bijdraagt aan hun maatschappelijke betrokkenheid. Lessen en methodes over burgerschap zijn leuk, maar ik geloof meer in projecten die de burgerschapsbetrokkenheid vergroten. Want als het levensecht is, raken leerlingen veel meer betrokken.”
Deze visie komt ook terug in de ‘5 ambities van Het Rijks’, die de basis vormen voor het schoolplan. In dit plan stelt de Nijmeegse vmbo-school de leerlingen, de medewerkers én hun verbinding met de maatschappij centraal. Met aandacht voor burgerschap, gezonde leefstijl en duurzaamheid wil Het Rijks de ambitie realiseren om de school met de beste verbinding met de maatschappij te worden.
Verbinding met de maatschappij
Door ruimte te geven aan echte projecten, is Het Rijks hard op weg om deze doelstelling te realiseren. Twan vertelt. “Geld inzamelen voor goede doelen, kerstpakketten maken, bijeenkomsten organiseren voor eenzame ouderen, stage lopen bij bedrijven in de regio. Het zijn enkele voorbeelden waarmee we leerlingen stimuleren om zich actief in te zetten voor de maatschappij.”
“Maar we zetten ook heel erg in op een directe verbinding met de buurt en omgeving. Letterlijk, want we lieten tijdens de nieuwbouw van onze school alle hekken weghalen”, lacht Twan. “We halen het bedrijfsleven ook écht naar binnen. Zo is er bijvoorbeeld een kinderdagverblijf ín onze school, waar leerlingen de kans krijgen tot levensecht leren. Het lesprogramma van de school en het dagprogramma van de kinderopvang zijn zo op elkaar afgestemd dat een optimale wisselwerking mogelijk is. Ook gaan al onze leerlingen in het derde leerjaar drie weken stage lopen. We bieden heel veel stageplekken aan bij bedrijven in de regio, ook weer een mooi voorbeeld van onze verbinding met de maatschappij. Ik ben dan ook erg trots op de talenten van onze leerlingen én op onze actieve samenwerking met het bedrijfsleven.”
De deur staat open
Ook uniek is het feit dat Het Rijks haar deuren openzet voor maatschappelijke organisaties. “Onze school is de thuisbasis voor lopers van de avondvierdaagse, we stellen ruimtes beschikbaar voor vergaderingen van bedrijven uit de regio en de Lions Club Nijmegen organiseert hier regelmatig bijeenkomsten. De school staat ’s middags toch leeg, dus waarom zouden wij onze ruimtes niet optimaal benutten? Vooral omdat we hier ook direct levensechte leeropdrachten aan koppelen, is het voor ons interessant.”
“Zo organiseert de Lions Club in 2024 bij ons het WaalStadBridge-toernooi. Toch weer zo’n driehonderd mensen die onze school dan zien en ervaren dat het meer is dan een leerfabriek. En samen met onze leerlingen organiseren zij weer evenementen voor bijvoorbeeld eenzame ouderen. Best een unieke combinatie, een Lions Club en een vmbo-school, maar ik vind het juist een uitdagende burgerschapskwestie om beide partijen te laten ontdekken hoe ze hun talenten kunnen inzetten.”
Meerwaarde creëren
“Alles wat we doen, moet 1 + 1 = 3 zijn”, zegt Twan. “Het moet meerwaarde creëren. Dus als we onze school beschikbaar stellen als vergaderruimte, dan is dat aan een bedrijf dat óók stageplekken biedt aan onze leerlingen. Het gaat ons dus niet om de doekoes, maar om hoe je elkaar kan versterken.”
Leerlingen presteren bovengemiddeld op mbo
Interessant is natuurlijk ook de vraag hoe deze aandacht aan burgerschapsvorming reflecteert op de leerlingen. Daar kan Twan ook over vertellen. “Onze leerlingen presteren bovengemiddeld op het mbo, ik denk omdat burgerschapsvaardigheden steeds belangrijker worden. AVO-kennis is nog altijd de basis op veel scholen, maar gelukkig hoort burgerschap tegenwoordig bij de basisvaardigheden. Waar het om gaat is, hoe je bent als totale mens. Dát leren ze bij ons op school, en daar plukken zij in het beroepsonderwijs en in hun latere loopbaan de vruchten van.”
Toch is er nog een brug te slaan tussen burgerschap en het onderwijs, vindt Twan. “Hoewel het tegenwoordig steeds meer gaat over hoe je als mens participeert, is het onderwijs van oudsher nog heel erg geënt op cijfers. Dat verander je niet zomaar. Een olietanker keer je immers ook niet in één slag.”
Trots
Het is duidelijk, Het Rijks is een inspirerend voorbeeld van een school waar burgerschap een vaste plek heeft gekregen in het gehele onderwijs. Toch zijn er volgens Twan nog steeds stappen te zetten. “Ik ben al heel trots op waar we nu staan. Onze collega’s denken dat dit de standaard is, maar ik weet dat onze lat veel hoger ligt dan bij andere scholen. We zijn hard op weg om onze ambitie te realiseren: de school worden met de beste verbinding met de maatschappij!”
Het Rijks heeft LEF
En dat Het Rijks een school met lef is, blijkt wel uit het feit dat zij afgelopen jaar een pilot zijn gestart met onze nieuwe burgerschapsmethode LEF. Hiermee geeft de school burgerschapsonderwijs niet alleen een vaste plek op het lessenrooster, maar durven zij ook te experimenteren met een nieuwe methode. In de onderbouw zijn de eerste thema’s inmiddels behandeld, en de resultaten zijn erg positief. En de feedback die we ontvangen van docenten, worden door LesLab direct geïmplementeerd in de methode. Zo blijkt maar weer dat onze methodes écht voor én door docenten zijn ontwikkeld.